TAŞRA BASKISI

2010 Tour de France'a veda ederken, Ata Atay'ın kaleminden I.Dünya Savaşında hayatını kaybeden Tour de France efsaneleri...

12. Tour de France’ın başlamasına saatler kala Gavrilo Princip farkında olmadan I. Dünya Savaşı’nın ateşini yakmıştı. 28 Haziran 1914’de son şampiyon Philippe Thys ve 144 bisikletçi Paris’ten Le Havre’a yarıştılar. Sırp milliyetçi Princip, Saraybosna’da Avusturya Arşidükü Franz Ferdinand’ı öldürmüştü.

Takip eden bir ay içinde Avrupa’nın büyük güçleri diplomatik manevralar ile meşgul olurken, Belçikalı Thys ve Fransız Henri Péllissier epik bir savaş veriyorlardı genel klasman zaferi için. Belçikalı 1 dakika 50 saniye fark ile kazandı.  Thys’in üst üste ikinci Tour de France zaferinden günler sonra bir başka türlü savaş başladı. 28 Temmuz’da Avusturya-Macaristan Sırbistan’a savaş ilan etti. Almanya, Fransa, Britanya ve Rusya hemen parçası oldular ve çatışma tüm dünyaya yayıldı. 15 milyon insanın öldüğü dört yılda aralarında grand tour kazanan, klasik yıldızı olan ve olimpiyat şampiyonu ünlü bisikletçi hayatını kaybetti.

Savaş öncesi dönemde yol bisikletinde Fransa üstün güçtü. I. Dünya Savaşı’nda da elliden fazla bisikletçi hayatını kaybetti. François Faber, Octave Lapize ve Lucien Petit-Breton da bu isimlerin arasındaydı.

FRANÇOIS FABER zamanının Miguel Induráin’i idi. Babasından gelen Lüksemburg pasaportuna rağmen Fransa’da doğmuş, yaşamış ve kendini Fransız olarak görmüştür. Tour de France’ı ilk kez 1906’da koşmuştur; ama bitirememiştir. 1907’de beşinci olmuş ve 1908’de takım arkadaşı Lucien Petit-Breton’un ardından ikinci olmuştur. 1909’da Alcyon takımına geçmiş ve genel klasman liderliğini kar ve dondurucu soğukların etkilediği bir yarışta kazanmıştır. İkinci etapla birlikte peş peşe beş etap kazanmıştır ve bu rekor hâlâ Faber’in elindedir.  Resmi olarak Lüksemburglu olan François Faber, Tour de France’ı kazanan ilk yabancı bisikletçidir.

1910’da takım arkadaşı Octave Lapize’e  geçilirken Pireneler’de köpeğe çarpmış ve çok kötü sakatlanmış, yine de Lapize’e son etapta zorluklar çıkarmış, kendisini son patlayıcı sprintler bitirmiştir. Kariyeri boyunca Faber klasik yarışlarda da zaferler elde etmiştir. Bu klasikler Paris-Roubaix, Giro di Lombardia, Paris-Tours, Paris-Brüksel ve Bordeaux-Paris’dir.


Savaş çıktığı zaman, 1914 Tour de France’dan bir kaç gün sonra, Fransız Ordusu’na yazılmıştır François Faber. Frana Yabancı Alay’ına katılmış ve onbaşılığa yükselmiştir. 4 Mayıs 1915’de Faber’in karısı ilk çocuklarını doğurmuştur. Güzel haberi veren mektup 9 Mayıs’da güzel haberi taşıyan mektup Carency’deki siperlerde François Faber’in eline geçmiştir. Bir hikayeye göre François Faber’in mektubu okurken mutluluktan zıpladığı ve Alman sniper tarafından öldürüldüğünü söyler. Daha çok kabul edilen hikayeye göre Fransız hatlarına bir askeri taşırken vurulduğu anlatılır.

François Faber anısına Notre Dame de Lorette ulusal mezarlığı’nda, öldüğü yere yakın, bir plaket vardır. Ayrıca Lüksemburg’da anısına The Grand Prix François Faber koşulur her yılın Mart ayında.

OCTAVE LAPIZE, François Faber’in Alcyon takım arkadaşı ve 1910 Tour de France’daki en büyük rakibi, Pirenelerin ilk tırmanıldığı 1910’da yarış komiserlerine “Katiller! Siz katilsiniz!” diye bağıran bisikletçi olarak bilinir. 1910 ikinci Tour de France koştuğu senedir. İlki de bir sene önce, bir çok bisikletçi gibi  bıraktığı 1909 Tour de France’dır. Lapize, bisiklette ilk zaferi 1908 Londra Olimpiyatları’nda, 100 kilometre yarışında bronz madalyayı aldığında tatmıştır. İki yıl sonra Tour de France kazanan olimpiyat madalyası sahibi ilk isim olmuştur. 1909’da üç sene üst üste zafere ulaştığı Paris-Roubaix’de ilk zaferini elde etmiştir. Üst üste üç kez Paris-Roubaix kazanan tek isimdir. 1911’de zaferlerine Paris-Brüksel ve Fransa Ulusal Şampiyonluk mayosunu eklemiştir. Ancak Tour’da bir daha zirve için yarışmamıştır.


Savaş çıktıktan sonra Octave Lapize Fransa Ordusu Hava Kuvvetleri’ne katılmış ve uçuş eğitmeni olmadan önce pilot olarak eğitim almıştır. 1917 Şubat’ında Bar-le-Duc’da cephe önüne gönderilmiştir ve 28 Haziran’da Alman topçuları için keşif uçuşu yapan Alman uçağına saldırması emredilmiştir. 1910 Tour de France’daki mayo numarası olan 4, uçağının da taşıdığı numaraydı ve Nieuport XXIII uçağıyla havalandı. Uçakların birbirlerini üçüncü kez gördükten sonra Lapize’in uçağı vurulmuştur ve Fransız hatlarının 8 kilometre gerisine düşmüştür. Lapize yaralarından dolayı bir kaç hafta sonra hastanede hayatını kaybetmiştir. Paris’in doğu banliyölerinden Villiers-sur-Marne’e gömülmüştür. Burada adı bir stadyuma verilmiştir.

LUCIEN PETIT-BRETON, babasının korkutmalarına rağmen abisi ve küçük erkek kardeşi ile göç ettikleri Arjantin’de bisiklet yarışlarının hayranı olur. Buenos Aires’te pist yarışlarına katıldığında Breton adını kullanır ailesinin Breton köklerinden ötürü.






Arjantin pist şampiyonluğunu kazandığında ünü yayılır ve 1899’da da Ulusal Yol Şampiyonası’nı kazanır. Üç yıl sonra Fransa’ya geri döner ve Paris’te açılan Buffalo pistinde yarışmaya başlar. Ünü arttıkça Luicen Breton ile karıştırılmamak için Petit-Breton olarak kullanmaya başlar ismini. 1905 yılında Petit-Breton olarak 41.11 kilometre ile Buffalo’da saat rekorunu kırar. Bu rekordan sonra yol yarışlarında yarışmaya karar verir pist yarışları yerine.

1906’da Paris-Tours’u kazanan Petit-Breton, günümüzde monumental olarak bilinen beş klasik yarıştan Milan-San Remo’nun ilkini 1907’de kazanır. Düzenli ve zarif stilinden dolayı ‘The Metronome’ olarak bilinen Petit-Breton 1907’de Tour de France’ı takım arkadaşı Emile Georget’nin son etapta yasak bisiklet değişimi yapmasından ötürü kazanır. 1908’de bir kez daha Tour de France’ı kazanır ve Tour’u iki kez kazanan ilk isim olur.

Savaş ile birlikte Petit-Breton’da orduya dahil olur ve ön hatlarda ve ön hatlara yakın bölgelerde önemli döküman teslimiyle ve subaylara şoförlük yapmakla yükümlüdür. Karısıyla buluşmak için üsse dönerken bir at arabasıyla kazası sonrası direksiyon göğsünü sıkıştırır ve kafasını ön konsola çarpar. Olay yerinde ölür Petit-Breton.

Pénestin, Brittany’e gömülmüştür Petit-Breton. Nantes’da adı bir caddeye verilmiştir. Kardeşi Anselme de 1918’de hayatını kaybetmiştir.

Pist bisikletinde ise yol bisikletine göre daha fazla kayıp olmuştur I. Dünya Savaşı’nda. Yol bisikletçilerinin hemen hemen iki katı kadar pist bisikletçisi hayatını kaybetmiştir.

Léon Comès ve Léon Hourlier evlilikleri dolayısıyla akrabadırlar ve Paris Six Days’in 1914’deki kazanan isimleridirler. 1915 yılında mekanik bir arızadan dolayı uçak kazasında ölmüşlerdir.

Léon Flameng 1896’da modern olimpiyatların açılışında Atina’da 100 kilometre şampiyonu olmuştur ve 1917’de bir uçak kazasında hayatını kaybetmiştir.

CARLA ORIANI, bir duvarcıdır ve Giro d’Italia’ya bireysel olarak 1909’da katılmıştır ve genel klasmanda beşinci olmuştur. Giro di Lombardia’yı 1912’de kazandıktan sonra 1913’de de Giro’da Apennine Dağları’ndaki sert etap sonrası genel klasman liderliğini almış ve sonunda pembe mayoyu giymiştir. 100.000'den fazla hayranı zaferini kutlamak için Milano’daki Parco Trotter’da toplanmıştır.

1915’de orduya dahil olmuş ve zatüreeden ölmüştür. Zatüreeye yakalanması konusunda farklı hikayeler vardır. Bir tanesine göre bir arkadaşını kurtarmak için donmuş Tagliamento Nehri’ne atladıktan sonra kapmıştır. Bir başkasına göre ise; İtalyan Birlikleri Caperotto Savaşı’nı kaybettikten sonra geri çekilirken bu nehri yüzerek geçerken kaptığı yönündedir.