TAŞRA BASKISI

Spor İletişim dergisinin yazarlarından Onur Saygın, derginin Haziran sayısı için futbol ekonomisti Mete İkiz ile bir röportaj yapmıştı. Dergiyi ve bu röportajın orjinalini bu linkte bulabilirsiniz.

Galatasaraya ilk olarak halka açılmayı planlayan futbol kulübü olarak planlaması nasıldı?

1999 yılında Galatasaray ilk şirketini kurdu.Bunun amacı özellikle Galatasaray’ın markalaşma stratejisini yönetmek ve GS store gelirleri, reklam ve sponsorluk gelirleri gibi pek çok farklı gelir kalemini bünyesinde toplayıp daha organize bir şekilde yönetmekti.

2000 yılına geldiğimizde bir değişikliğe gitti Galatasaray. Bunun nedeni neydi?

2000 yılında daha hızlı büyüme isteğiyle bir finansal ortaklık fonu olan Amerika menşeili AIG şirketiyle görüşmeler başlıyor. Bu süreç yaklaşık 7-8 ay sürüyor ve bundaki amaç şirkete ciddi bir nakit akışı sağlamak ve bu nakit para ile şirketleri hızlı bir şekilde büyütmek. 5-6 sene içinde de daha farklı bir yapıya geçiş yapılın ya hisselerin geri alımı ya da AIG hisselerini halka arz edelim şeklinde plan yapılmıştı.

AIG buna sıcak bakmış mıydı?

Yatırım ortaklığı fonu 3 şekilde bu tip bir ortaklıklardan ayrılır. Ya 4-5 sene sonra şirketin yeterince büyüdüğüne ve getirisinin arttığını düşünüp halka arz yoluna gider, ya stratejik bir ortağa devreder ki bu Galatasaray örneğinde mümkün değil çünkü kimin alacağını tahmin edemezsiniz ya da mevcut ortağa geri satabilir. Sportif A.Ş’nin kurulmasında olmasada halka arz sürecinde AIG’nin işi yönlendirdiğini söyleyebiliriz.


Sportif A.Ş yapısına nasıl karar verildi?

Eğer Beşiktaş’ın uyguladığı İngiliz modeli ile bu işe başlansa AIG bu işe girmeyecekti. Çünkü Galatasaray’ın bütün yapısı zarar etmekteydi ve temettü dağıtamayacaktı. Bu yüzden bütün borçlar ve giderler kulüp üzerinde bırakıldı. Tüm gelirler ise Sportif A.Ş üzerinde tutuldu. Bu yapı yatırımcı için çok elverişli, çünkü sürekli temettü dağıtan bir yapı.

Galatasaray bile bile zarar etme kararını neden aldı?

Aslında düzgün çalışsa Galatasaray içinde uygun olabilirdi. İlk plandaki gibi %15 lik oranla halka açık kalsa idi hem şirketlerin büyümesi, hem ana ortak olarak alınan temettüler ile AIG’ye ait hisseler geri alınabilirdi.

Peki bu oran neden %15’te kalmadı?

Özhan Canaydın döneminde AIG ile olan tartışmalar sonucu AIG’nin Sportif A.Ş yönetim kuruluna alınmaması, bunun üzerine Uluslararası Tahkim Kurulunda AIG tarafından bir dava açılması üzerine AIG davayı kazanmaya yakın taraf olmasıyla birlikte Galatasaray’ın 72 milyon dolarlık bir yaptırımla karşı karşıya kalma riski ortaya çıktı. AIG bir kez daha Galatasaray ile masaya oturdu ve hisslerin Galatasaray tarafından alınması için 72 saat süre tanıdı. Fakat Galatasaray bu parayı denkleştiremeyince Galatasaraylı bir iş adamı olan Ünal Aysal’dan son dakikada gerekli olan nakit para alındı. 23,5 milyon dolar AIG’ye ve 9 milyon dolar Sportif A.Ş’den ceza olarak ödenerek %21.05lik hisseler geri alındı.

Aslında Galatasaray istediğini gerçekleştirmiş hisseleri toplamış fakat daha sonra tekrar kaybetmiş. Bunun nedeni neydi?

Galatasaray Spor Kulübü ve Ünal Aysan arasındaki antlaşma gereği bu paranın 2 sene içinde Ünal Aysan’a geri ödenmesi gerekiyordu. Fakat Galatasaray Ünal Aysan’a gerekli ödemeyi yapmayınca Ünal Aysan bu %21.05lik hisseyi ikinci bir halka arz olarak borsada sattı. Bu hisseler içinde Futbol A.Ş’den sonra Galatasaray’ın en büyük ortağı olan QVT dahil 14 farklı yatırımcıya satıldı.


Bu halka arz ile Galatasaray’ın %37.05’i halka açık oldu. Bu Galatasaray’ın sorunlarının başladığı nokta diyebilir miyiz?

Evet Galatasaray’ın temettülerinin %37.05’i daha ilk günden üçüncü parti ortaklara gidiyor. Gelir gider dengesi zaten kritik durumda olan Galatasaray’ın bütün hesapları kontrol edilebilecek seviyeyi aştı.


Fenerbahçenin halka arz oranını %15’te tutmasının nedeni de bu mu o zaman?

Fenerbahçe halka arza ilk olarak girdiğinde bu oranı %15’te tutacağını garantisini vermişti zaten. Bu sayede gelir gider dengesini çok bozmadan devam edebildiler.

Galatasaray’ın bu halka arzdan kazandığı para ne kadardı?

Komisyonları da çıkartırsak 19 milyon dolar.

Bu süreçte Galatasaray’ın dağıttığı temettü miktarı ne kadar?

50 milyon dolar kadar bir temettü dağıttı Galatasaray.

AIG’nin yönetim kurullarına alınmamasının nedeni neydi?

Kulüp tarafından bildiğim kadarıyla AIG bazı projelere müdahale etmiş. Yatırım ortaklığı fonu ile uğraşan biri olarak ben de ortaklığında bulunduğum şirketlerin riskli yatırımlarına karışıyorum ki böyle bir hakkımızda var. O ilişkinin iyi yönetilmediğini düşünüyorum. AIG ile ilişkiler iyi yönetilseydi Galatasaray bu işte karlı çıkabilirdi. Çok amatörce yönetilmiş bir sorundu bu. Kurumsal yönetimin hiç bir ilkesinin gözükmediği bir yapıdan bahsediyoruz.


Galatasaray yönetimsel olarak en kaotik zamanında halka arza gitti. Bunun nedeni neydi?

2000 yılında yapılan antlaşma sonrası 2001 yılında Türkiyede yaşananan kriz üzerine Galatasaray’ın bankalara yaklaşık 16 milyon dolar bir borcu oldu. Hiç bir banka Galatasaray’a kredi vermiyordu, nakit akışı durmuştu. Bu yüzden bir an önce halka arz yapılıp bu borçları kapatmak istediler. Ama gelen nakit parayla borçlarda kapanmadı. O dönem Galatasaray’ın transfere harcadığı para 20 milyon dolar. Kurumsal yönetim açısından kötü örnek olabilecek bir süreçten geçti Galatasaray. Bir sene içinde 3 farklı başkan seçildi, AIG ile ilişkiler kötü yönetildi.


Günümüzde devam eden süreç için neler düşünüyorsunuz?

Bu süreçte aslında yapılması gereken yapılıyor. Galatasaray kötü yönetimle buralara geldi ve bir diyet ödemek zorunda. Bu yanlış yapının artık düzelmesi gerekiyor. Bunun için borsada bir çağrı yapıldı. QVT son anda gelerek çağrıda belirlenmiş fiyattan 290.000 hissesini sattı. Bundan sonra SPK’nın onayı bekleniyor. Bu 15 günlük çağrı süresinde halka açık olan 700.000 hissenin 290.000’i alındığı için onay vermesi bekleniyor. Böylece Galatasaray Sportif A.Ş ‘yi kapatıp Futbol A.Ş üzerinden devam edebilecek.